Overdenking: Nacht van de Nacht 25 oktober 2025
Vanavond zijn we hier samen voor de Nacht van de Nacht wandeling. Zoals ieder jaar is dit de nacht waarop de wintertijd ingaat, dat maakt het de langste nacht van het jaar.
De Nacht van de Nacht is een jaarlijks evenement georganiseerd door de Natuur en Milieufederaties. Tijdens de Nacht van de Nacht worden er door het hele land evenementen georganiseerd in het donker. Daarnaast doven honderden bedrijven en gemeenten lichten van gebouwen en reclameverlichting.
De Nacht van de Nacht wordt georganiseerd om aandacht te vragen voor de nadelige gevolgen van kunstlichtvervuiling, zoals energieverspilling, lichthinder en de verstoring van het ritme van mens en dier. Door tijdens deze nacht duizenden lichten uit te doen, wil men Nederland donkerder en duurzamer maken en laten zien hoe waardevol echte duisternis is. Dit jaar wordt de Nacht van de Nacht voor de 21e keer georganiseerd.
Vanavond dus een moment om stil te staan bij het donker…
En voor ik verder ga, zal ik mijzelf eerst voorstellen, voor wie mij nog niet kent.
Mijn naam is Mathilda van den Hof, ik ben systemisch coach, opsteller en auteur van het boek ‘Wat is haar naam?’ Dank Peter dat ik hier vanavond op 25 oktober bij de Nacht van de Nacht de reflectie & inspiratie mag verzorgen.
Vanavond zijn we hier samen voor de Nacht van de Nacht. Een moment om stil te staan bij het donker…
Niet zomaar donker, maar het donker dat rust geeft, dat ruimte biedt om te voelen, te denken en misschien wel te dromen.
In een wereld vol licht, schermen, prikkels en haast, oorlog en andere verschrikkelijke nieuwsberichten is het donker soms een luxe.
Wij zijn een van de meest verlichte landen ter wereld. Het doel van Nacht van de Nacht vertelde ik net al is om Nederland donkerder en duurzamer te maken. Al die overbodige verlichting veroorzaakt lichthinder en is energieverspilling. Ook raakt het ritme van mensen en dieren verstoord. Mens en dier hebben het natuurlijke ritme van de nacht nodig om uit te rusten, voor hun gezondheid en voor een sterke weerstand. Jaarlijks worden miljoenen trekvogels verstoord of ze sterven door lichthinder.
Ik weet niet hoe het u vergaat, maar ik word daar wel even stil van…
En vanavond en wie weet na vanavond wel vaker gunnen we onszelf de luxe van de stilte, van het donker, van een moment van bezinning, een moment van zijn.
Het donker kan soms ook eng zijn. Als kind was ik bang in mijn kamer als het licht uitging. Ik hoorde dan dingen die er niet waren, en zag schaduwen die alles leken te bewegen en was vaak bang dat er iemand onder mijn bed verstopt zat. Misschien herken je dat ook nog wel van vroeger.
Met het ouder worden verdween gelukkig die angst voor het donker en ben ik het gaan waarderen, de stilte, de rust. Even niks moeten, slapen en dromen. Door de jaren heen maakte het ook dat door het donker ik de dag extra waardeer.
Het donker leerde me ook genieten van het leven, van de levenslust die soms zo vanzelfsprekend lijkt, maar dat helemaal niet is. Levenslust is voor mij de innerlijke kracht of zin om te leven. Het is geen oppervlakkig ‘altijd vrolijk zijn’, maar een diep gevoeld ja voor het leven, met alles wat daarbij hoort. Met al het donker… en met al het licht, want in het donker zit ook het licht… zonder licht geen donker en zonder donker geen licht, nietwaar?
Het licht van de ochtend, de warmte van de opkomende zon, het ontwaken van de natuur, de vogels die buiten zingen en het geluid van mensen om je heen.
Toen mijn vader overleed, nu zo’n drie jaar geleden, kreeg ik van een vriendin een mooie foto van een zonsopgang met de tekst, het wordt altijd weer de volgende dag.
Soms kan het zo donker zijn in je wereld dat je misschien bang bent dat er geen licht meer komt. Zoals Ede Staal zingt:
“’t Het nog nooit zo donker west / Of ’t wer altied wel weer licht.”
Het wordt altijd weer licht… elke dag en elke ochtend weer. En daarin heb je zelf de keuze om te kiezen… kies je voor het donker én … voor het licht… of alleen voor het donker of alleen voor het licht? Beide is aanwezig in je leven en hoe mooi is het als het er beide mag zijn. Dat je zowel het donker als het licht kan omarmen.
Licht gaat voor mij ook over levensenergie, over zin hebben om te leven, om dingen te doen, om te ervaren. Ik noemde dat net al levenslust, waar wil je mee verbonden zijn? Maar levenslust, de zin om te leven, is misschien niet altijd aanwezig.
Soms zit het verscholen achter zorgen, drukte, de angst voor de wereld waarin we nu leven met alle oorlogen en polariteiten, discriminatie, antisemitisme, angst over je eigen gezondheid, die van je kinderen, je ouders of… verlies van werk, geliefde, de aankomende verkiezingen … of vul zelf maar iets in wat je nu bezighoudt.
En dan kan het donker, zoals vanavond, een herinnering zijn:
Stilstand is geen verlies, het is een kans.
Een kans om te voelen wat echt belangrijk is, wat je werkelijk raakt, waar je echt mee verbonden wil zijn!
Tijdens de Nacht van de Nacht draaien we de lichten uit. We zien de sterren, we horen de stilte, we voelen de nacht. En misschien – als we durven – voelen we ook ons verlangen naar het leven, naar echte ontmoetingen, naar momenten van plezier en betekenis. Het donker nodigt ons ook uit:
Om terug te kijken, om stil te staan, én om weer vooruit te kijken. Om onze levenslust te voeden, zodat het licht van de dag ons kan raken.
Maar het donker ligt ook een kans voor verbinding want samen kunnen we het licht voor elkaar zijn. Door aanwezig te zijn, te luisteren, te ondersteunen. De Nacht van de Nacht is voor mij niet alleen een moment van individuele reflectie, maar ook een gelegenheid om onze verbondenheid met anderen te voelen en te versterken. Zeker in deze tijd waarin we steeds meer tegenover elkaar komen te staan. Laten we vanavond het donker zien als iets om te koesteren. Het is een herinnering dat rust nodig is, dat reflectie nodig is, dat stilte nodig is om te ontdekken waar je echt van en voor leeft.
En ik wil jullie iets vragen:
Welke kleine dingen maken dat jij zelf het licht bent of voelt in de dag en in het donker? Voor jezelf of voor een ander?
Als we dat voelen, die kleine vonk kunnen we het meenemen in ons dagelijks leven en ook bij andere het licht weer aansteken. Kleine momenten, kleine dingen die ons hart laten kloppen: een lach, een gesprek, een wandeling in het bos, een goed boek of…
Dus laten we samen deze en dé nacht omarmen.
Laten we het donker koesteren. Laten we voelen dat leven kostbaar is, dat onze dagen waardevol zijn, en dat elke nacht – hoe donker ook – ons iets leert over het licht in onszelf.
Steek zelf het licht aan bij jezelf, bij een ander én laat het ook donker zijn.
Wil je meer horen over Levenslust? Zondag 16 november geef ik daar de Preek van de Leek om 15.00 uur in de Stroming in Beilen. Fijn je daar ook te ontmoeten.
